Piet Edelman
“Toen mijn broertje werd geboren, moest ik voor de tweede keer naar opa en oma. Daar heb ik de ergste nacht van mijn leven gehad.”
Het eerste verslag van onze nieuwe vrijwilliger Rick Hofman (2021)Hij interviewde Piet Edelman (1935) over zijn herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Leuk om te zien dat iedereen zijn eigen manier van interviewen heeft! "Geniet van Rick's eerste bijdrage!
Piet valt met zijn verhaal met de deur in huis ...
'Iedere avond zaten mijn ouders te luisteren naar de radio. Ik uiteraard ook! De spanning liep de laatste dagen hoog op, Hitler was Polen binnengevallen, Engeland en Frankrijk hadden Duitsland de oorlog verklaard. Op 10 Mei 1940 viel Duitsland Nederland binnen. Het leven van mijn vader ging gewoon door. Vader was werkzaam bij scheepswerf Wilton Fijenoord en had daar een hoge positie. Toen de Duitsers invielen kwamen ze naast het bureau van vader staan. Op dat moment was vader onderdelen aan het bestellen voor de geallieerden waar hij veel contact mee had.
Piet was op Dinsdag 14 Mei 1940 aan het logeren bij opa en oma in de Vinkstraat te Rotterdam. Wat er toen gebeurde is Piet altijd bijgebleven. Zijn grootouders woonden gelukkig net buiten Rotterdam en het huis werd daardoor niet met de grond gelijk gemaakt. Wel voelde Piet aan de grond dat er gebombardeerd werd. Het hele Coolsingel ziekenhuis was gebombardeerd. Op tekeningen laat hij zien hoe het eruit zag. De verpleegsters renden rond met brancards en daar lagen mensen op. Hij kon niet zien of ze levend waren of al gestorven. Ook was de Laurenskerk gebombardeerd, die stond nog wel overeind, Piet was er in 1938 nog gedoopt.
Op 12 december 1940, moest Piet weer naar opa en oma, omdat zijn broertje werd geboren. Daar heeft hij de ergste nacht van zijn leven gehad. Hij was zo bang dat er weer werd gebombardeerd en dit keer wel op het huis, die nacht heeft hij bijna niet kunnen slapen. Na een nacht mocht hij terug, veilig en wel!
Na al die tijd van onrust ging hij in 1942 op vakantie naar Zandvoort, samen met opa en oma en het gezin. Dit was toen letterlijk naast de Atlantikwall. Helaas kon hij niet naar het strand want dat lag vol met mijnen. Toen heeft hij opnieuw een ervaring gehad. Een vliegtuig vloog laag over en draaide iedere keer rondjes boven Zandvoort. Het begon hij steeds lager te vliegen. Uiteindelijk stortte het vliegtuig neer, alle mensen waren bang en rende van die plek weg. Toen het vliegtuig gecrasht was gingen Piet en zijn opa naar de plek van de crash, hij zag de piloot, dood of levend, dat weet hij niet meer.
28 maart 1943 gebeurde er iets wat nog steeds op zijn netvlies gebrand staat.
9 weken voor deze gebeurtenis kwamen oom, tante en neef op bezoek. Zijn neef had s’ nachts een engel horen praten tegen hem, en vertelde dat er binnenkort bij hem een bombardement plaats zou vinden. Het hele huis zou worden platgegooid behalve de nis, die zou overeind blijven.
s’-ochtends werd Piet wakker en voelde een bepaalde spanning. ‘Vandaag ging het gebeuren, hij wist het zeker.’ In de ochtend ging het leven gewoon door. Toen het middag werd, zat het gezin rustig aan tafel. Het luchtalarm ging om 13:15 af. Het gezin snelde naar de nis. Zou het nu gebeuren? Engelse vliegtuigen kwamen aan brommen. Het huis stond vlakbij de grote haven Wilton Fijenoord waar Duitse oorlogsschepen lagen. Ook had hij er een onderzeeër zien liggen! Er werkten duizenden mensen, Duits maar ook gewoon Nederlands. Dat was natuurlijk hun doel.
De bommen vielen op en naast het huis. De buren hadden geen veilige plek en renden naar het adres wat Piet zat. Ze liepen letterlijk de dood tegemoet. Het gezin overleefde het niet. Eindelijk na 1 ½ uur konden ze uit de nis. De nis was letterlijk het enige wat was overgebleven. Ze gingen op zoek naar hun spullen. Heel bijzonder was dat de piano nog helemaal heel was en het nog deed. En ook zijn knuffeltje, helemaal heel! Het knuffeltje en de piano staan nog steeds bij Piet thuis. Uiteindelijk zijn na dit bombardement er in de straat 29 doden gevallen.
Na dit incident is hij met het gezin weer verhuisd. Nu naar Voorschoten. Daar heeft hij de hongerwinter meegemaakt. Hier vertelt hij niet uitgebreid over. Ze aten bloembollen en rauwe koffienoten.
Ook in Voorschoten was het gezin niet veilig. Er kwam een V1 lanceerplaats recht voor het huis te staan. Ze zijn daardoor naar Leiden verhuist. Maar, opnieuw was er gevaar en onveiligheid. Een V1 kwam neer achter het huis waar hij verbleef. Een enorme explosie.
Piet heeft dit allemaal laten zien in een van zijn honderden tekeningen. Ook heeft hij een boek gemaakt waar hij 10 jaar mee bezig is geweest. Een boek vol met tekeningen en verhalen van wat hij heeft meegemaakt.
In 1945 werd Leiden bevrijd. Ik zei tegen hem: ‘ik geloof van harte dat het een groot feest voor u moet zijn geweest!’ maar nee, voor Piet is het nog steeds oorlog. Hij denkt elk moment aan de oorlog en wat hij heeft meegemaakt. Hij heeft de bevrijding ook niet in het echt meegemaakt, hij zat binnen toen de bevrijders buiten waren…
Bronnen: indebuurt.nl
