Nico Hollander

Wij werden benaderd door Wijnand Hollander die door de vondst van een zakboekje, bajonet en wat foto's per toeval achter de herinneringen van zijn vader kwam. (Wij willen vooraf waarschuwen dat sommige foto's als schokkend ervaren kunnen worden.)


'Mijn vader Nico, geboren in 1918, was 21 toen de Tweede wereldoorlog uitbrak. Hij sprak er nooit over, maar ik vond een zakboekje, een bajonet en wat foto’s die mij aanzette om hem hierover uitleg te vragen. Zijn verhaal wat met horten en stoten in brokken naar boven kwam heb ik veel later pas gedeeld met mijn zeven broers en zussen.

Mijn vader was infanterist bij het 3e Dept Inf. en was gelegerd in Delft. Bij het uitbreken van de oorlog wist hij nauwelijks wat er gebeurde. In de kazerne te Delft waar hij zijn persoonlijke bezittingen achterliet kwam hij na de mobilisatie niet meer terug.

Hij had veel van de nare belevenissen weggestopt. Het waren de donkere hoekjes die hij liever gesloten hield. Later, toen mijn vader al was overleden begreep ik uit de verhalen van mijn moeder dat hij nog lang, tot in de 60-er jaren nachtmerries had vanwege die periode. Tegenwoordig heet dat gewoon PTSS.

Het dagboekje en de bajonet heb ik later, nadat pa begreep dat ik die had gevonden nooit meer teruggezien. De fotootjes zijn de nog overgebleven tastbare herinneringen. 

Hij werd opgeroepen op zijn kazerne waar scherpe munitie werd uitgereikt. De eerste opdracht was het vliegveld Ypenburg bij Delft te verdedigen. Dat betekende het ‘opvangen’ van de Duitse parachutisten tijdens de luchtlandingen op 10 mei 1940. Mijn vader vertelde me over zijn eerste confrontatie met de harde werkelijkheid van de oorlog. Het peloton waarvan hij deel uitmaakte vertrok onder leiding van luitenant pelotonscommandant naar het gebied dat zij moesten verdedigen. 

Op een brug troffen ze twee Duitse para’s die met de handen hoog op hen afkwamen. De Lt. schoot met 2 gerichte schoten, tot ieders verbazing, deze twee onmiddellijk neer. De harde realiteit werd hen meteen duidelijk. De twee Duitse militairen hadden beiden twee op scherp staande handgranaten in hun vuisten geklemd. Hun plan was duidelijk, de handgranaten zouden het peloton meteen hebben geëlimineerd, wanneer ze de kans hadden van dichtbij de granaten in de groep te gooien. Iedereen was meteen doordrongen van de ernst. 

Het gebied waar de luchtlandingen plaats vonden was een waar slagveld. Uit de notities van de beschrijvingen van de luchtlandingen rondom het vliegveld is later te lezen dat veel van de militairen helaas deze meidagen niet overleefden. 

Al snel werd de overmacht te groot. Er volgden enkele dagen van straatgevechten, waarbij de groep waarvan pa deel uitmaakte (8 infanterie militairen) in Delft, huis voor huis met de bajonet op het geweer moesten verdedigen. Op een foto die van hem tijdens de gevechten is gemaakt, is de doodsangst duidelijk zichtbaar. 

Uiteindelijk werd het een terugtrekken tussen de kassen in Poeldijk. Daar liepen zij in een hinderlaag. Vijf maten van zijn groep sneuvelden naast hem en de drie overlevenden waaronder pa werden gevangengenomen en als krijgsgevangenen afgevoerd. 

Na de definitieve overgave op 15 mei werden de gevangen soldaten ontwapend en naar huis gestuurd, waarbij pa werd geconfronteerd met de enorme puinhoop in Rotterdam. 

Het ouderlijke huis in Rotterdam was door het bombardement redelijk gespaard gebleven, maar als je bij Opa en Oma achter uit het raam keek was alles verwoest. Het huis waar men gedurende de bombardementen verbleef in de Henegouwenlaan werd wel gereduceerd tot een ruïne van waaronder de kelderdeur Oma nog net levend werd teruggevonden. 

Als in mei ‘43 alle krijgsgevangenen worden opgeroepen zich te melden, wordt hij naar een kamp diep tegen de Poolse grens getransporteerd Stalag IV, een barre treinreis van enkele dagen. Daar worden zij weer geconfronteerd met de harde Duitse kampwetten. Er heerste tuberculose, wat velen niet overleefden. Het voedsel bestond uit dagelijks variaties van zuurkool. 

In april ’45 wordt het kamp door de Russen bevrijd en volgt een lange treinreis door Zuid-Europa naar Nederland, een reis die velen, mede door de euforie soms zittend boven op de trein, niet overleefden. 

Als ik dan terugdenk aan de momenten dat ik deze informatie letterlijk uit hem trok, dan betrap ik me erop dat ik het toen mogelijk ook wel spannend vond. Nu later realiseer je je pas welke emotie de beschreven situaties daarbij speelden. Het was voor vader mogelijk bepalend voor hoe hij het gezin met moeder later leidde. 

Dan past er nu ruimte voor trots, maar ook nederigheid, denkend aan onze vrijheid.'

Met dank aan Wijnand Hollander voor het delen van zijn vaders herinneringen.

Dit verhaal hebben we ook op onze facebookpagina geplaatst. Zie hier de reacties op dit verhaal.