Sjef Smeets
"Ik ben geboren op 20 juli 1939 in het huis van mijn grootouders van moeders kant, opa en oma Wouters op het adres Teutelbroekstraat 91 in Kerkrade. Op 10 mei 1940, de dag van de Duitse inval in Nederland was ik dus pas ongeveer 10 maanden oud. Toch is me van de laatste oorlogsjaren veel bijgebleven.
We hebben met de hele familie heel veel in de kelder geleefd vanwege de veelvuldige bombardementen, beschietingen en luchtgevechten. Vanaf een bepaald moment gingen we trouwens naar buiten bij luchtalarm in plaats van naar de kelder. Wij gingen dan langs de muur van het huis op de grond liggen, de ouders ter bescherming boven op de kinderen. Dat kwam doordat bij eerdere bombardementen in de omgeving huizen waren ingestort en de bewoners daarbij waren bedolven.
Eerst bivakkeerden de Duitsers bij onze buren in de tuin (bij een waterput, vonden ze praktisch natuurlijk). En toen we terugkwamen van de evacuatie lagen er de Amerikanen.
Enfin, voor mijn completere oorlogsherinneringen-in-drie fasen (thuis in de bezettingstijd, tijdens de evacuatie en het leven op de twee achtereenvolgende evacuatieadressen en na de bevrijding) verwijs ik graag naar mijn eerdere inzending voor onze website.
Mijn vader, Hub Smeets, was een erkend verzetsman, lid van de Kerngroep die zich in Kerkrade had gevormd. Hij heeft vaak grote risico's genomen in het verzet door o.a. dagen/nachten met onderduikers rond te sjouwen, op zoek naar veilige onderkomens. Zijn, en nu dus mijn, oorlogsarchief leverde daar de bewijzen voor. Ik ben trots op hem. Als hij ergens vóór was, dan ging hij daar ook helemaal voor. In 1982 is hem postuum het Verzetsherdenkingskruis toegekend. Ik was daar op 18 september van dat jaar bij in de Burgerzaal van het Stadhuis te Kerkrade, toen die onderscheiding aan mama werd uitgereikt door de Burgemeester van Kerkrade, in opdracht van het Nationale Comité Verzetsherdenkingskruis.
Op maandag 25 september 1944 werd de bevolking van Kerkrade geëvacueerd. Iedereen moest de stad uit. De Duitsers bevonden zich nog in de stad en de Amerikanen lagen er tegenover, al wel binnen de stadsgrenzen in het stadsdeel Spekholzerheide.'s Morgens om 07.00 uur was het verzamelen op en bij de Markt in het centrum. Daarnaar toe en vervolgens de hele tocht naar ons 1e evacuatieadres in Kunrade heb ik gelopen. Dat herinner ik me goed. Ik was toen dus 5 jaar. De mensen in de stoet hadden fietsen, kruiwagens, diverse soorten karren en bolderwagens bij zich, waarop zij de spullen hadden geladen die ze zeker niet achter wilden laten. Met een hand hield ik me vast aan de kinderwagen, die mijn moeder voortduwde en waarin mijn jongere broertje Bartje zat. Later bleek, dat papa onder mijn broertje in de kinderwagen papieren had verstopt, die het bezette gebied uit gesmokkeld moesten worden voor de bevrijders. Mama is daar toen ze er achter kwam verschrikkelijk kwaad om geworden. Zij had nu eenmaal geen begrip voor de verzetsactiviteiten van mijn vader.
Dat begrip en meer dan dat heb ik dus duidelijk wel. Na zijn overlijden ordende ik zijn kleine 'oorlogsarchief'. Dat bracht me er toe om veelvuldig en langdurig in diverse Nederlandse archieven te duiken, oud-verzetsmensen en hun nabestaanden te interviewen en de oogst van mijn speurwerk vast te leggen in drie boeken:
* 2008 'Kerkraadse Gezagdragers tijdens de Tweede Wereldoorlog' (Uitg. W. Eydems ISBN 978-90-813726-1-9) met een voorwoord van Prof. dr. Peter Romijn, Hoofd Onderzoek van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie, NIOD te Amsterdam.
* 2010 'Kerkraadse Verzetshelden in de Tweede Wereldoorlog' (Uitg. Deurenberg Media ISBN 978-90-70246-05-1) met een voorwoord van de Limburgse historicus dr. A. (Fred) Cammaert
* 2015 'Achter Kerkrade brandt het hevig' (Uitg. Deurenberg Media ISBN EAN 978-90-70246-58-7).
Leuk om te vermelden, deze drie boeken zijn ook telkens officieel gepresenteerd door de wethouders van Cultuur in dezelfde Burgerzaal van het oude Kerkraadse Stadhuis, waar ik in 1982 erbij was, toen aan mijn vader postuum het verzetsherdenkingskruis werd uitgereikt. De rest is zoals dat heet: geschiedenis.
Kijk hier voor meer informatie over deze boeken.
Maar zover dat in mijn vermogen ligt, wil ik graag helpen de herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog vast te leggen. 'Geluk bij een ongeluk': het lijkt er op dat de schooljeugd door Oekraïne wakker gemaakt, meer wil weten over wat en hoe, toen en nu?'