Grietje Bakker
Opgetekend door Ria & verteld door echtgenoot Lood Vermeulen
Ik ben op bezoek bij Lood Vermeulen (1934), die vertelt over de nare ervaringen van zijn (inmiddels overleden) echtgenote Grietje Bakker (1935):
Er zijn veel verhalen over de kindertransporten in de hongerwinter, maar dit verhaal is niet zomaar een verhaal, maar een opsomming van veel leed.
Kindertransporten waren in de hongerwinter (1944/1945) zeer noodzakelijk, er was immers geen eten meer in de steden, zodoende vertrokken vanuit de grote steden (o.a. Utrecht, Rotterdam, Den Haag en Amsterdam) kindertransporten naar de noordelijke provincies.
In maart 1945 vertrok uit Amsterdam een kindertransport van een grote groep, 188 Amsterdamse kinderen.
(Als men was aangesloten bij een kerk, werd via de kerk geregeld dat kinderen werden ondergebracht in pleeggezinnen. Rietjes ouders waren dat niet, dus kwamen de meisjes daarvoor niet in aanmerking).
Haar ouders hadden gereageerd op een oproep in de krant, dat kinderen naar noordelijke provincies konden worden overgebracht om daar aan te sterken.
Veel later kwam men erachter dat dit geregeld was door de NSB, dat stond niet in de advertentie. Waarom ze dat deden, is tot op heden een raadsel.
Grietje Bakker en haar 2 zussen, Martha (1933) en Rietje (1937) zaten daar ook bij.
Grietje had niet zoveel herinneringen aan die tijd, maar bepaalde zaken hadden diepe indruk bij haar achtergelaten.
De kinderen zaten in barre en onmenselijke omstandigheden aan boord van een beurtvaartschip, in de kou en in hun eigen vuil, sliepen op stro, moesten hun behoefte doen in een emmer en deze legen in een ton (de stank was ondragelijk) en kregen weinig eten en drinken.
Onderweg is het schip nog beschoten door vliegtuigen.
De 188 kinderen zijn daarna verdeeld over 2 locaties. De ene was een oude school, de andere een oud logement. Ook daar werden zij als vuil behandeld en moesten in het stro slapen. Ze werden geregeld kaal geschoren. De kinderen werden aan hun lot overgelaten en zwierven rond op straat. Na een week of 6 werden alle kinderen overgeplaatst naar een groot vakantiehuis van Bank Stad Amsterdam, in een bos. Daar kregen ze voor het eerst ook wat onderwijs. De kinderen hadden al die tijd geen contact met hun ouders.
Grietjes moeder en een buurvrouw (wiens kinderen daar ook zaten) hebben de kinderen rond de bevrijding opgehaald.
Jaren later, ik was inmiddels getrouwd met Grietje, bleef bij haar maar de vraag knagen: waar ben ik geweest? Haar ouders konden daar niets over zeggen, en wílden ook niet over de oorlog praten. Zij had steeds een herinnering voor ogen van het uitzicht, een brug. Die heeft zij ook geschilderd (zie foto). Toen ik met de VUT ging, zijn mijn vrouw en ik toen een zoektocht begonnen. Ik had een oproep in ‘de Echo’ (een Amsterdams huis-aan-huisblad) geplaatst. Op Hyves ben ik gaan speuren, en uiteindelijk kwamen wij erachter dat zij in Hoogeveen moeten hebben gezeten. Mijn vrouw en ik zijn in de auto gestapt en naar het archief van Hoogeveen gereden. Daar kwamen dossiers tevoorschijn, met namenlijsten van de kinderen, ook van mijn vrouw en haar zussen. Daarboven stond: kinderen van NSB. Haar ouders hadden daar niets mee en wisten hier ook niets van. Het is daarna altijd een taboe gebleven.
Wat in de HERINNERING is blijven hangen bij Grietje Vermeulen, geb.Bakker van de KINDERUITZENDING in de HONGERWINTER.
Hieronder hetgeen in de herinnering van Grietje is blijven hangen
Zij was net 10 jaar, Martha 12 jaar en Rietje 8 jaar
De kinderen Mulder , Theo 7 jaar en Jannie 6 jaar
Aan boord van het schip,
Slapen in het stro,mannetje aan mannetje, meisjes en jongens,door elkaar.
Zij was samen met haar zussen Martha de oudste en Rietje de jongste,leeftijd zie boven.
Tevens waren mee de twee beneden haar wonende broer en zus Mulder,leeftijd zie boven
Zij hielp de kinderen Mulder en haar jongste zus tijdens de reis met wat maar mogelijk was, vooral het halen en wegbrengen van de behoefte emmer
Het was koud en donker in het ruim.
Veel gehuil, behoefte doen op een emmer en deze al struikelend over de benen van anderen proberen te legen in de ton die ook in het ruim stond.
De stank was ondragelijk.
Onderweg beschoten of gebombardeerd
Er werd een vlag op het dek gelegd, een witte of met een rood kruis dat weet ze niet meer.
In welke plaats of plaatsen zij is geweest dat weet ze niet ook haar zussen weten het niet.
In haar belevenis was zij en haar zussen met veel andere kinderen ondergebracht in een gebouw (school) of iets dergelijks aan het water met een stenen kade. Ze werden allemaal meteen kaal geschoren en dat gebeurde daarna regelmatig. Ook in het gebouw slapen in het stro.
En naast of voor het gebouw was een klein plantsoen met een schommel.
Als zij voor het gebouw stond met haar gezicht naar het gebouw dan was het water achter haar.
Keek ze naar links dan lag een eind verderop een soort klapbrug over het water.
Liep ze dan naar de brug en in plaats van de brug over te gaan maar rechtsaf ging dan was daar ergens wat verderop een winkel en in de winkel achter het raam stond een ton met jam,
Daar ging zij geregeld met haar jongere zus naar toe en stonden dan met hun neus tegen het raam gedrukt naar de ton met jam te kijken.
Als je over de brug ging en dan meteen rechtsaf , waren daar iets verderop woningen met grote ramen en deze woningen stonden dwars op het water.
Daar ging haar oudste zus en een vriendin van haar zus naar mensen toe die hun beide dan verzorgden etc.
De zus liet zich niet met haar zussen in,sterker nog zij verbood haar zussen om niet meer langs te komen en aan te bellen bij de mensen waar zij en haar vriendin waren.
Haar jongste zus zat vol met puisten op haar gezicht en werd daarvoor iedere dag behandeld, met smeren van een stinkende zalf,door ????
Vlak voor hun bevrijding is de brug vernield door opblazen of ??
En in de nacht van de bevrijding verdwenen de leidsters.
Zij zijn door hun moeder en de moeder van de twee buurkinderen opgehaald .
Zij zat op de schommel toen een ander buurtmeisje Jopie Fleminks,Grietje vertelde dat haar moeder er aan kwam.
Jopie vroeg nog aan Grietje haar moeder of zij en haar broertje ook mee mochten met haar moeder.
Dat ging niet want daar kreeg ze geen toestemming voor.
De moeder van Griet en haar zussen en moeder Mulder hebben eerst in orde moeten maken om ze mee te krijgen en dat lukte niet meer op dezelfde dag ,maar de volgende dag was het gelukkig zover
Zij zijn met een melkwagen meegereden, de melk klotste over hun heen, zij werden ergens afgezet en hebben bij mensen op de vloer mogen slapen en daar een nacht doorgebracht.
Verder???? Thuis werd er niet verder over gesproken en als je het dan weer eens probeerde dan was het antwoord wat gebeurt is, is gebeurd, vergeet het maar en niet meer over zeuren.
EEN ZEER LANGE ZOEKTOCHT
Maar uit eindelijk gevonden op 7 oktober 2009 om 13.25 uur in HOOGEVEEN
Namenlijsten van kinderen uit Amsterdam en waar deze waren onder gebracht.
Het betreft een transport van 188 Amsterdamse kinderen waar mijn vrouw en haar zussen deel van uit maakten en waar wij naar op zoek waren.
Waar bewaarheid werd wat er uiteindelijk de oorzaak van was. En in de vergetelheid moest verdwijnen.
Een zeer lange zoektocht, veroorzaakt door valse schaamte van de ouders en een leemte in de geschiedschrijving van de uitvoerende instanties, die niet toegaven dat zij bij uitvoering van de kindertransporten aan de kant zijn geschoven door de N.V.D.
Dan is er voor deze instanties maar één weg, ontkennen door deze instanties van de onmacht, en wel in de geschiedenis aanspraak maken op alle uitvoeringen van kindertransporten en dat deze zeer goed zijn uitgevoerd door het IKB. Ook de Jong schrijft dat alles tot in de puntjes is geregeld.
Door deze ontkenning zijn een zeer grote groep kinderen uit de grote steden,honderden of wellicht duizenden in de Hongerwinter aangeduid als kinderen van foute ouders en als zodanig behandeld en mede daardoor en door de ontkenning van het IKB in de analen weggestopt.
Het is een smet op het blazoen van de IKB en anderen o.a. Binnenlandse Zaken waaronder het bureau BAB (Bureau Afvoer Bevolking) die de kop in het zand staken. In ieder geval geen actie ondernamen.
Deze ouders waren niet fout, maar als je kind honger heeft wat dan als?
- De N.V.D. adverteerde in de kranten voor kinderuitzending
- Binnenlandse Zaken waaronder B.A.B. vonden het wel goed zo.
Uit eindelijk heeft de zoektocht toch een resultaat opgeleverd.
Ik ben daar stad en land voor in geweest. En vele archieven doorgespit en instanties geraadpleegd, maar overal nul op het rekest, OF alleen om dat alles goed is verstopt en door mij als leek niet is te achterhalen en als er dan geen goede hulp wordt geboden dan ben je al gauw aan het eind van je latijn.
Hieronder enkele van de geraadpleegde archieven en/of instanties of anderzins.
STADSARCHIEF AMSTERDAM
NIOD
NATIONAAL ARCHIEF
DRENTS PLATEAU
nog vele anderen en kranten knipsels NVD etc. to Hofstra etc
Havendienst Amsterdam Rijkswaterstaat Oranje sluizen
Schuttevaer
GEEN KIND VAN FOUTE OUDERS
MAAR WEL ALS ZODANIG BEHANDELD EN INGESCHR
188
AMSTERDAMSE KINDEREN ,GÉÉN KINDEREN VAN FOUTE OUDERS
MAAR WEL ALS ZODANIG BEHANDELD EN BENADERD
Deze 188 kinderen (tussen de vijf en 15 jaar)hebben in zeer barre en onmenselijke omstandigheden ongeveer 12 dagen aan boord van de beurtvaartschepen gezeten, in de strenge kou en in hun eigen vuil, slapen op stro en behoefte op een emmer en deze emmer legen in een ton, de stank was ondragelijk, haast zonder eten en drinken zowel in
ZWARTSLUIS EN MEPPEL.
En daarna op 9 april 1945 uiteindelijk van boord en opgenomen in twee lokalen in HOOGEVEEN en wederom als vuil behandeld en als varkens in het stro moesten slapen etc.
DE SCHAAMTE VAN AMSTERDAMSCHE OUDERS LIGT TEN GRONDSLAG DAT ER OVER DE KINDER TRANSPORTEN IN DE HONGER WINTER VAN 1945, DIE VIA DE NATIONALE VOLKS DIENST WERDEN UITGEZONDEN, NIET WORDT GESPROKEN.
ERGER NOG TOTAAL ONTKENT EN DOODGEZWEGEN.
HET IS ZELFS ZO DAT DE INSTANTIES WAAR NORMAAL TE ACHTERHALEN IS WAT ER IS GEBEURT, DAAR SCHIJNBAAR OOK AAN HEBBEN MEEGEWERKT OM HET IN DE DOOFPOT TE STOPPEN ,ER IS NIETS ZWART OP WIT VAN TERUG TE VINDEN ARCHIEVEN !!!
DENK DAARBIJ O.A aan NIOD en Nationaal archief Stads Archief Amsterdam ,GG&GD, ETC.,
Maar wat doe je als er geen voedsel meer is en een instantie je kinderen naar voedsel wil brengen, dan is de nood hoog en dan keek men als ouders niet meer waarmee je je kinderen mee kon geven ,aangezien de kerk totaal niets meer deed.
Met andere woorden de INTERKERKELIJKE INSTANTIES stonden erbij en keken er naar en onttrokken zich aan hun maatschappelijke en kerkelijke plicht om hun naasten bij te staan
DEZE 188 KINDEREN KREGEN HET STEMPEL DAT ZIJ KINDEREN WAREN VAN FOUTE OUDERS, WAT ECHTER ONTERECHT WAS.
DEZE KINDEREN WERDEN OOK ALS FOUT BENADERD EN BEHANDELD IN ZWARTSLUIS, MEPPEL EN HOOGEVEEN, EN ALTIJD MET HET STEMPEL KINDEREN VAN FOUTE OUDERS DIE LID WAREN VAN DE N.V.D.
Maar DEZE KINDEREN WERDEN wel als zodanig bestempelt en behandeld, alleen maar omdat, door HONGER gedreven,je als KIND bent uitgezonden naar de NOORDELIJKE PROVINCIES via de N.V.D.
En de INTERKERKELIJKE INSTANTIES geen enkele bemoeienis ondernam om deze kinderen te helpen, het is zelfs zo dat ze wisten dat deze kinderen in een groot gat vielen, aangezien zij zelf de verantwoordelijke kerkelijke instanties in de NOORDELIJKE PROVINCIES ontraden om mee te werken aan het opnemen van kinderen welke via de N.V.D. waren uitgezonden
ZIE VOOR HET ACHTER WEGE BLIJVEN VAN HET IKB, DE BEVESTIGING DAARVAN MET DE KOPIE AFSCHRIFTEN NUMMERS………
Er is een boekje geschreven en uitgegeven, TITEL: ONGEWISSE BESTEMMING
SCHRIJFSTER : ENGELINA FRANCINA VROEGOP
De schrijfster was één van de kinderen die de tocht heeft meegemaakt
Ik zelf heb mij in deze verdiept aangezien mijn vrouw ook één van deze kinderen is die de reis hebben meegemaakt.
En uiteindelijk na jarenlange zoektochten in archieven , via kranten en radio oproepen en uiteindelijk via internet in kontakt gekomen met buurtkinderen van mijn vrouw zijn wij te weten gekomen waar zij in de Hongerwinter waren geweest, dat was o.a een van de wensen van mijn vrouw.
Op 7 oktober 2009 gevonden waar al zo lange tijd naar is gezocht.
Maar over de heen reis is door mij niets te achterhalen en er ontbreken nog veel gegevens.
Inmiddels een tiental van deze kinderen (nu omstreeks tussen de 72 en 76 jaar) rechtstreeks telefonisch gesproken of via bemiddeling . De meeste willen niet dat hun naam wordt genoemd voor nog steeds de taboe van een fout kind te zijn geweest en als zodanig kan worden herkend.
Ook hun ouders waren geen foute ouders.
Ik bezit een groeps foto waar een groot deel van deze kinderen op staat aan gevuld met werkelijke NSBers.
Het betreft niet alleen deze 188 kinderen uit Amsterdam er zijn nog vele Amsterdamse kinderen op dezelfde manier uit gezonden maar ook heel veel kinderen uit andere grote steden bv Rotterdam,den Haag Utrecht .