De deportatie in Rotterdam

10 en 11 november 1944

 

Duitse verordinering dat alle mannen tussen 17 en 40 jaar gevorderd worden ;

brood voor één dag meenemen!

Vader was te oud ,maar mijn broer en ik waren de klos.

Die ochtend vroeg ,Duitse soldaten ,stampende geweren in aanslag ,bonkend op deuren : Allemaal verzamelen op straat !

Onze ouders probeerden ons niet mee te sturen ,maar jaloerse buren zouden dat verraden en dan was bij het vinden de dood het gevolg; er zijn toen

onderduikers ,die gevonden werden, ter plekke geëxecuteerd als afschrikmiddel.

Onder geleide naar de tramremise in Hillegersberg. Geen ontvangstcomité ,geen eten en slapen ,voor zover dat mogelijk is op de geribbelde houten vloeren .

De volgende ochtend een bezorgde moeder met nog wat van haar ongetwijfeld schaarse rantsoen nog een paar boterhammen voor haar twee zoons.

Enfin , we worden weer bij elkaar gedreven en verlaten de tramremise onder gewapend escorte . Via Straatweg, Bergweg,Schiekade,Coolsingel om uiteindelijk

bij het Noordereiland aan te komen. Daar liggen kolenlichters ,waar anders de kolen los ingestort worden. In deze kolenlichters,zwart van de kolen,  werden wij nu verder vervoerd binnen door , via Delft naar Amsterdam, weinig comfortabel en smerig.

Eén van de reisgenoten ,een heer uit betere kringen met een hoed, moest onderweg zijn ontlasting kwijt. Hij heeft het in zijn hoed gedaan en toen het schieten voorbij was en de luiken weer wat open stonden geprobeerd het door het luik naar buiten te gooien, wat niet helemaal lukte.

 

In Amsterdam ,bij de bananenloodsen ,werden we gelost, sorry, moesten we van boord.

Even later konden we onze reis vervolgen ,overgeladen in weer andere schepen ,nu het IJsselmeer over naar Kampen;onderweg weer beschoten maar we kwamen in Kampen aan waar we in een oude kazerne werden gedirigeerd .

We vonden een plekje onder een oefenzandbak ;fijn zand over ons heen.

Daar het er naar uitzag dat ons verblijf hier wat langer zou duren en er stromend water was friste we ons en onze kleren ,na deze reis uiteraard met koud water zonder zeep, wat op. Na een dag en een nacht werden we ”vriendelijk verzocht” ons weer reisvaardig te maken Onze “reisleiders” kenden maar één woord nl. “ schnell”

Nu gingen we per trein verder in kleine coupés ;dagen lang langs de grens gereden; geen eten en drinken. Toen de trein ,na een beschieting stil stond naast een goederentrein met dekzeilen over de lading, hebben we met een kroes regenwater uit de zeilen geschept, zodat we wat te drinken hadden. Onze “reisleiders” met geweren moesten er voor zorgen dat we niet op eigen gelegenheid verder zouden reizen zonder hun “onmisbare bescherming”

Na dagen heen en weer reizen kwamen we in Dingden [ bij Bochteld] en werden we naar een oud ,vervallen zaaltje geleid met stro op de grond, één kachel in het midden en muizen en ratten ,die onmiddellijk op de vlucht sloegen; ik zie ze nog lopen op de rails van de gordijnen.

Oudere soldaten namen ons in ontvangst buiten voor het zaaltje ,na eerst in rijen opgesteld en uiteraard geteld te zijn . Dit bleek het eindstation te zijn ;eindelijk iets van rust.

Ons werk was het maken van loopgraven in de bevroren grond,uiteraard onder bewaking van de oudere soldaten.

Elke ochtend eerst buiten opstellen en tellen , ‘s avonds dito

Herinner mij één van de jongeren onder ons ,die heimwee had . Werd afgeranseld ,wat duidelijk te horen was.

Daar de maaltijd voorziening nog steeds niet voldoende was, besloot ik mij te laten insluiten na het avond appel in de voorraadkelder van de bewakers en nadat zij gedronken hadden ,mijn slag te slaan. Het resultaat, een benauwd hart, veel aardappelen en een kannetje vet.

Was wel de keldertrap afgegleden ,wat met herrie gepaard ging, maar de bewakers hadden schijnbaar genoeg gedronken zodat ik ongemoeid mijn rooftocht kon afmaken.

We konden weer onze magen vullen na het één en ander bereid te hebben bij de kachel

Daar wij het desondanks niet naar ons zin hadden besloten we om de benen te nemen en terug naar huis te vluchten. Ons voornemen slaagde niet; grensovergang het grote probleem. Terug naar ons verblijf was ook geen optie ,maar wat dan ? Besloten ter plekke de trein te nemen en maar zien waar dat toe zou leiden.

Daar vrij reizen niet mogelijk was ,je mocht maar een beperkt aantal km reizen, kwamen we in Paderborn. Gingen daar naar het arbeidsbureau en melden ons als vrijwilliger; mijn broer ,in Nederland kantoorwerk ,kon als boerenarbeider aan de slag en ik als elektricien in de stad.

Kwam voor kost en inwoning in een huis met enkel vrouwen; de mannen waren overleden of in militairendienst. In de kelder was een gierput .Als deze leeggemaakt werd rook het niet zo lekker ,al die menselijke afvalstoffen gaven een geur af ! Of deze mensen het einde van de oorlog voelden aankomen ,weet ik niet ,maar wel dat ze niet zo fanatiek waren . Op het station stond n.l. geschilderd :” Radern rollen for den Krieg” wat door hen aangevuld werd met : “Kopfen rollen nach den Krieg”

De hoofdbewoonster was hoofd van de lokale brandweer. In Paderborn  stond een prachtige kathedraal .De oorlog ging daar ook niet ongemerkt voorbij; de stad werd n.l. omsingeld en gebombardeerd . Er waren gaten van inslagen in de weg waar een hele truck met aanhanger in lag.

Er werden ook luchtmijnen gebruikt ,zag mensen zonder hoofd nog een eindje lopen. Zelf bracht ik het er goed af ,wel schuilen in schuilkelders of op straat .

Veel mensen zaten er o.a. Franse en Russische  vrouwen ,die ook gedeporteerd waren. De Russische vrouwen ,sober gekleed moesten onder toezicht de staten schoon houden met heidebezems , dus een zeer gemêleerd gezelschap als er luchtalarm was. De gevechtshandelingen namen toe ,dus was er veel alarm.

Zie in gedachten de Amerikaanse “neger” soldaten nog in hun legertrucks rijden

Eén hand aan het stuur ,één voet op de treeplank en maar loeren naar vrouwen en maar roepen “fuck” met de bekende gebaren daarbij.

Met een Rus, Iwan ,dwaalde ik door de overgebleven straten .Iwan in kelders van huizen speuren naar drank; zelfs au de cologne dronk hij .Scheutje water er na om het alcohol niet al te branderig te laten zijn en de reuk uit je mond te dempen.

Ook ik was dronken voor het eerst van mijn leven en liep in mijn gevoel alsof ik ballonnetjes aan mijn knieën had naar mijn kosthuis, terwijl het verboden was om na 20 u. buiten te zijn ,{spertijd] Daar aangekomen waren ze oprecht ongerust .die avond heb ik uren zitten vertellen over het bombardement op Rotterdam.; was stomverbaasd ,dat zij daar niets van wisten en ook van  de inval van de Duitsers in Nederland en de gevolgen daarvan.  

Ter vervanging van mijn gevorderde fiets[in Nederland] had ik mij een fiets toegeëigend. Toen ook Nederland weer vrij was wilde mijn broer en ik weer graag terug naar Rotterdam. In open trucks staande ,al je spullen werden je afgepakt[gevorderd heette dat],ook de fiets !

Daar Rotterdam nog niet vrij gegeven was werden we in Veldhoven bij particulieren ondergebracht en moesten we daar blijven tot Rotterdam weer toegankelijk was 

Kan mij van dat verblijf weinig herinneren .Weet alleen ,dat ik wedde dat ik wel een pot jam met een lepel leeg kon eten. Kreeg de jam en zonder mankeren verdween de inhoud in mijn maag. Via het Rode Kruis konden onze ouders ingelicht worden dat wij weer gezond en wel in Nederland waren aangekomen;of dat we bericht terug kregen weet ik niet meer. We konden niet gelijk naar Rotterdam ,waarschijnlijk vanwege quarantaine; er heersten veel besmettelijke ziekten .

 

Dan komt toch de dag dat we naar huis mochten en een eind aan onze eerste buitenlandse reis komt Het vervoer werd geregeld ,we gingen met de trein

Hoe we van Veldhoven vertrokken zijn ? Allemaal vragen waar ik geen antwoord op weet.

Vergeten---weggemoffeld ?Wie het weet ,mag het zeggen.

Aankomst Rotterdam Centraal ,hoe laat ,welke dag ?

In verband met activiteiten [bevrijdingsfeesten en  parades?]moeste we het station aan de achterkant verlaten [Blijdorp zijde] en gingen naar huis lopen ;de Vrijenbansestraat 44   

De ontvangst zal ongetwijfeld emotioneel geweest  zijn ,vader ,moeder alles was nog zo als bij ons vertrek en het leven hervatte weer zijn normale dagelijkse ritme.