Abraham Filius
De verdediging van Amersfoort
Eind 2016 kwamen wij in contact met Jacqueline Filius. Ze had een groot aantal documenten en briefkaarten van haar opa, abraham Filius, die ze graag aan de stichting wilde toevertrouwen. Ook had ze een vraag over haar opa, en of wij haar konden helpen. Vol enthousiasme afgereisd naar Rhenen waar een mooi stuk Nederlandse militaire geschiedenis van tussen 1930 en 1940 uit een kast tevoorschijn kwam.
De spullen uit een kartonnen doosje behoorde toe aan haar opa, Abraham Filius. Hij woonde in Rotterdam en was meubelmaker van beroep. Net als de meeste mannen kreeg Abraham een oproep voor dienstplicht. Dit was in 1930. Uit die tijd stammen ook de eerst brieven.
In de jaren er na vinden er meerdere korte trainingen plaats, voornamelijk op de Harskamp. Ook van die tijd zijn er veel brieven en kaarten.
Qua inhoud hebben ze vaak dezelfde strekking. Het gaat met name over de tijd van aankomst in het weekend met de trein als hij met kort verlof mag en over de moeite die hij heeft net wachtlopen!
Mobilisatie
De laatste oproep is van augustus 1939, deze keer is de bestemming Amersfoort. Hier blijft Abraham tot 12 mei 1940 waarna hij uiteindelijk pas op 24 mei uit zijn dienstplicht wordt ontheven. Dat is twee weken na de Duitse inval.
Het 5e Regiment Infanterie waar Abraham diende was onderdeel van de 8ste Divisie. In mei 1940, tijdens de Duitse inval, had luitenant Kolonel J.W van der Lely de leiding over het regiment en was men gestationeerd in Amersfoort, een belangrijke schakel in de Grebbelinie. Het 1ste en 2de bataljon onder leiding van majoor L. Kleiboer hadden de taak om het gebied om Amersfoort heen te verdedigen. Het derde bataljon onder leiding van majoor E. Wolthuis, hierin diende Abraham Filius, had de taak om de stad zelf te verdedigen.
De Duitse inval
Tijdens de vroege morgen van 10 mei 1940 vielen Duitse troepen Nederland binnen. Zoals vastgelegd in het Nederlandse verdedigingsplan werden oostelijk van de Grebbelinie grote delen akkerland onder water gezet. Op deze manier waren de Duitsers genoodzaakt om zich via gebieden te verplaatsen die goed verdedigd konden worden. Eén van de steden die op zo’n route lag was Amersfoort.
Het zag er naar uit dat het regiment waarin Abraham Filius diende te maken zou krijgen met serieuze Duitse aanvallen. Echter, toen de aanval in volle gang was kozen de Duitsers er niet voor om een aanval uit te voeren op de stad, maar deze links te laten liggen en er omheen te trekken. Zonder dat er een schot was gelost kreeg het 5e regiment Infanterie opdracht zich terug te treken naar de Waterlinie om zo te voorkomen dat men zou worden omsingelt door de Duitse troepen.
Het was inmiddels 13 mei 1940. Aangekomen bij de Waterlinie op 14 mei 1940 kwamen de mannen onder leiding van Luitenant kolonel Van der Lely er al snel achter dat deze tweede verdedigingslinie slecht voorbereid was op een Duitse aanval. Desondanks kreeg men de opdracht om deze linie ten koste van alles te bewaren. De mannen waren bereidt deze taak op zich te nemen en te vechten voor wat ze waard waren. Maar nog twee uur later kreeg Van der Lely het bericht de wapens neer te leggen. Het was 14 mei 1940.
In de oorlogsjaren
Abraham is na de 24ste mei weer naar Rotterdam terug gegaan. In augustus kreeg hij een oproep zijn dienstkleding in te leveren. Hij geeft hieraan gehoor.
Na die datum blijft het stil rondom Abraham en zijn er geen sporen van hem te vinden in de door ons geraadpleegde archieven.
Wat hij in deze tussenliggende periode heeft gedaan is onduidelijk. Wellicht zegt de naam Filius u wat? Wilt u dan contact met ons opnemen?