Jan Willem Bolink

Op 22 maart 2023 was het exact 78 jaar geleden dat er bommen vielen op Nijverdal. Deze Geallieerde actie kosten 73 mensen het leven. Onze vrijwilliger Bas Ravenshorst heeft Jan Willem Bolink (1932) geïnterviewd. Hij heeft nog heldere herinneringen aan deze dag, 78 jaar geleden. 

'Ik ben opgegroeid in een streng gelovig gezin met een vader, moeder en acht kinderen. vijf meisjes en drie jongens. Ik ben de een na jongste van het gezelschap. Mijn vader was werkzaam bij Nijverdal Ten Cate op de fabriek en mijn moeder was thuis voor de kinderen.

Achter onze woning hadden we een stuk land met daarop een boomgaard met onder andere appelbomen, peren, pruimen en kersen. Ook hadden we enkele kippen, varkens en schapen. Op deze manier waren we redelijk zelfvoorzienend. Ik was acht jaar oud toen de oorlog uitbrak en de moffen binnen vielen, ik kan me de overvliegende vliegtuigen nog wel herinneren. In het begin was de oorlog nog niet zo dichtbij maar daar kwam later snel verandering in. 

Tijdens een van de razzia’s om mijn twee tewerkgestelde broers op te halen was het gespannen in huis. Een van mijn broers had zich verstopt in de woning onder de vloer waar ze via een geheim luik in konden komen en een andere broer werd verstopt in de waterput buiten. Deze put bestond uit meerdere ringen waar het grootste deel onder de grond zat. In de put was een kleine richel waar hij op ging staan en werd de put afgesloten met een deksel waar dan bijvoorbeeld een grote pan met aardappelen op gezet werd. Gelukkig zijn mijn broers nooit gevonden tijdens een van deze huiszoekingen. 

Ik weet nog goed dat ik met mijn vader op een morgen mee moest op de fiets. We gingen naar Haarle, Luttenberg, Heeten en Schoonheten de boeren langs opzoek naar melk en eieren. Toen we de flessen vol met melk hadden zij mijn vader: “Nou weet je het wel he? Nou kun je het wel vinden!” En vanaf toen ging ik als kleine jongen elke keer als het nodig was alleen op pad en zat ik s ’morgens om half 6 al op de fiets om het rondje te maken. 

Zo kan ik me ook nog een keer herinneren dat een jonge meid werd aangehouden door een aantal Duitse soldaten en dat ze alle volle flessen melk van haar kapot gooiden op de grond en erbij stonden te lachen. Wat een sneu gezicht was dat. Op een van mijn fietstochten naar Haarle zag ik op een ochtend bij de kerk Gerrit Jan Piksen met zijn handen in zijn nek komen aanrennen. Daar achter een Duitse auto met een mitrailleur er boven op. Hij was opgepakt want het bleek dat hij bij de ondergrondsen zat. Hij is toen meegenomen naar een stuk bos achter kamp Twilhaar en daar hebben ze hem zonder pardon dood geschoten.

Een andere gebeurtenis zal ik ook niet snel vergeten. Ik ben namelijk eens beschoten door een vliegtuig toen ik samen met een vriend op een uitkijktoren stond in het bos. De geallieerden dachten waarschijnlijk dat wij Duitsers waren. Gelukkig kwamen we hier zonder kleerscheuren van af maar wel met een boel schrik in de benen.

Wat het meeste indruk heeft gemaakt is het bombardement van 22 maart 1945. Ik weet nog dat ik thuis was en dat er allemaal vliegtuigen overkwamen die hun bommen afgooiden op het centrum van Nijverdal. Onze buurvrouw kwam in paniek naar ons toe dat een van haar kinderen net richting het centrum was en ze vroeg mij of ik niet even wilde gaan kijken of alles goed was met haar kind. Ik was wel nieuwsgierig en ben op de fiets gestapt. Ik weet nog dat er vlak voor mij nog twee jongens fietsen toen er weer een golf met vliegtuigen in de lucht verscheen en weer hun bommen lieten vallen, ik heb mijn fiets op de grond gegooid en ben de kapperszaak van Bosch binnen gevlogen. Daar zat iedereen onder een soort doeken of lakens te schuilen tegen alle puin en stof wat naar beneden viel. Toen schreeuwde iemand dat we moesten maken dat we wegkwamen en dat we naar buiten moesten. Hier merkte ik opeens dat ik niet makkelijk meer kon lopen en aan het strompelen was. Wat bleek, ik was geraakt door meerdere bomscherven in mijn been en in mijn heup/ bil. 

Buiten zag juffrouw Ekkel mij en ontfermde zich direct over mij en hielp mij ondersteunen. We zijn toen naar mevrouw Op den Dries gegaan welke werkzaam was voor het Rode Kruis en deze heeft mij toen verbonden. Later begreep ik dat de twee jongens die voor mij fietsten minder geluk hebben gehad en dat ze beide zijn omgekomen door het bombardement. 

Deze donkere dag vlak voor de bevrijding van Nijverdal koste 73 inwoners hun leven. 18 dagen later op 9 april 1945 werden we bevrijd door de Canadezen. Triest dat er zoveel levens verloren zijn gegaan vlak voor het einde van de oorlog.'

Dit verhaal hebben we ook op onze facebookpagina geplaatst. Zie hier de reacties op dit verhaal.